Në një botë që ndryshon me shpejtësi, ku lëvizjet e popullatave janë bërë një fenomen global, e drejta për të votuar nga jashtë vendit simbolizon fuqinë e qytetarit në demokracitë moderne. Siç thotë filozofi i lashtë Aristoteli, “Njeriu është një qenie politike”. Ky është realiteti që ndihet thellësisht në Shqipëri, një vend me një diasporë të konsiderueshme që është shpërndarë në mbarë botën. Vota e diasporës shqiptare nuk është vetëm një detyrim kushtetues, por gjithashtu një nevojë për të pasqyruar një imazh më demokratik dhe të hapur të vendit në arenën ndërkombëtare.

Historiku dhe Sfidat Ligjore

Historikisht, Kushtetuta e Shqipërisë njeh të drejtën e votës nga jashtë në nenin 45, por ligji zgjedhor aktual nuk ka detyruar institucionet që organizojnë zgjedhjet të mundësojnë votimin nga jashtë vendit. Kjo ka shkaktuar një mosmarrëveshje të thellë mes diasporës dhe institucioneve shtetërore, çka ka çuar në një padi nga organizata “Diaspora për Shqipërinë e Lirë” në Gjykatën Kushtetuese. Gjykata Kushtetuese vendosi në fund të vitit 2022 që Parlamenti të miratojë një ligj të ri zgjedhor brenda vitit 2023, për të lejuar votimin nga jashtë Shqipërisë. Ky afat ka kaluar pa ndonjë veprim konkret, duke shkaktuar pakënaqësi dhe reagime të ashpra nga diaspora.

Ndikimi dhe Rëndësia e Diasporës

Sipas të dhënave nga Instituti i Statistikave, mbi 1.2 milionë shqiptarë jetojnë jashtë kufijve të vendit, që përbën rreth 20% të popullsisë totale. Kjo shifër tregon rëndësinë vitale të diasporës në jetën politike dhe sociale të Shqipërisë. Organizata “Diaspora për Shqipërinë e Lirë” ka theksuar se mbi 60% e shqiptarëve jashtë vendit dëshirojnë të marrin pjesë në zgjedhjet vendore, duke e bërë të qartë se zëri i tyre meriton të dëgjohet.

Fushata #duatëvotoj2025

Në përgjigje të kësaj situate, diaspora ka ngritur zërin përmes fushatës #duatevotoj2025, në rrjetet sociale dhe protesta në qytete të ndryshme të botës. Aktivistët e pavarur nga diaspora kanë organizuar takime dhe kanë ngritur peticione që kërkojnë një ndryshim të menjëhershëm në ligjin zgjedhor.

Qëndrimi Politik dhe Propozimet e KQZ-së

Mazhoranca politike në pushtet ka shfaqur një qëndrim të paqartë dhe një mospërfillje të drejtpërdrejtë për këtë çështje, duke rrezikuar kaosin institucional dhe politik në Shqipëri në zgjedhjet e vitit 2025. Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) ka propozuar një sistem të ri votimi për diasporën, që përfshin votimin elektronik, me postë, ose një kombinim të të dyjave. Sipas propozimit, periudha e votimit nga jashtë do të zgjasë disa ditë para datës së zgjedhjeve brenda vendit. Ky sistem synon të adresojë shqetësimet e diasporës dhe të lehtësojë pjesëmarrjen e tyre në procesin zgjedhor.

Siguria dhe Integriteti i Sistemit të Ri

Megjithatë, ka pasur kritika nga partitë politike mbi sigurinë dhe integritetin e sistemit të ri. Disa kanë shprehur dyshime mbi votimin elektronik dhe kanë sugjeruar një preferencë për votimin klasik me postë, duke lidhur këto shqetësime me rrezikun e manipulimit dhe nevojën për transparencë dhe besueshmëri në procesin zgjedhor.

Përgatitjet për Zgjedhjet e 2025

Përgatitjet për zgjedhjet e 2025 kanë filluar, dhe masat për mbrojtjen e integritetit zgjedhor pritet të bëhen publike në janar të 2025. Kjo tregon një përpjekje për të parandaluar çdo cënim të integritetit zgjedhor. E drejta për të votuar nga jashtë është një çështje që kërkon angazhim të qartë politik dhe institucional. Ndryshimet e propozuara nga KQZ janë një hap në drejtimin e duhur, por ato duhet të jenë të mbështetura nga një sistem i besueshëm dhe transparent.

Përfundim

Përpjekjet e sinqerta dhe angazhimi i vazhdueshëm mund të çojnë në një rezultat pozitiv për të gjithë shqiptarët, brenda dhe jashtë vendit. Ky do të ishte një hap i madh drejt forcimit të demokracisë dhe përfshirjes së të gjithë qytetarëve në procesin zgjedhor. Siç thotë një anëtar i diasporës, “Ne nuk jemi thjeshtë numra; ne jemi zëra që duam të ndërtojmë një të ardhme më të mirë për vendin tonë”.

 

Ndaje me miqte